Phim chuyển thể truyện Agatha Christie đẹp mắt nhưng chưa thuyết phục - VnExpress Giải Trí

Murder on the Orient Express (Án mạng trên chuyến tàu tốc hành Phương Đông) được chuyển thể từ tiểu thuyết trinh sát cùng tên của Agatha Christie. Tạo ra năm 1934, được tái phiên bản 12 lần và có bản dịch ở hàng trăm tổ quốc, thành quả ghi lại thành công hàng đầu trong sự nghiệp của nữ tác giả Anh. Cuốn truyện kinh điển cũng được chuyển thể phổ thông lần lên màn ảnh rộng và màn ảnh nhỏ, trong đó tuyệt vời nhất là phiên bản điện ảnh năm 1974 của đạo diễn Sidney Lumet. Phim tụ họp đa dạng ngôi sao thời bấy giờ như Albert Finney, Sean Connery và Ingrid Bergman - người sau đó đã thắng giải Oscar "Nữ diễn viên phụ lý tưởng" với màn biểu thị trong phim.

Hơn 40 năm sau, chuyến tàu tốc hành bí ẩn một lần nữa vừa tái ngộ khán giả điện ảnh qua bàn tay của đạo diễn đa tài Kenneth Branagh, người từng được đề cử Oscar ở năm hạng mục khác nhau. Anh có sự nghiệp khổng lồ, từng thực hiện đủ dạng phim như phim chuyển thể trong khoảng kịch Shakespeare (Henry V, Much Ado About Nothing), phim cũ rích tích (Cinderella) hay phim siêu hero (Thor).

* Án mạng bí ẩn trên tàu tốc hành

Trong dự án mới, Branagh tiếp diễn thử sức ở thể loại do thám với vai trò đạo diễn kiêm diễn viên chính. Ngoài anh, thành quả quy tụ dàn diễn viên danh tiếng phổ biến thế hệ như Judi Dench, Willem Dafoe, Johnny Depp, Penélope Cruz, Michelle Pfeiffer, Daisy Ridley... Thành quả hiện thu về đến 246 triệu đô la thế giới, khi mà kinh phí đóng gói là 55 triệu đô la Mỹ. Sau thành công ở phòng vé của phim, hãng Fox đã lên ý tưởnrg chấp hành tập tiếp theo, nhan đề Death on the Nile, cũng dựa trên một tác phẩm của Agatha Christie.

Murder on the Orient Express xoay quanh nhân vật trọng tâm là Hercule Poirot (Branagh) - một thám tử tài trí nhưng lập dị, có nét đặc thù là mái tóc bóng mượt và bộ râu khác người. Năm 1934, sau khi phá một vụ án tại Jerusalem (lúc đó là thuộc địa của Anh), Poirot trở về Anh trên chuyến tàu tốc hành Phương Đông. Anh khởi đầu khiến cho quen với các vị khách, trong đó có Ratchett (Johnny Depp) - một người Mỹ đứng tuổi có bề ngoài thành đạt nhưng ánh mắt cay nghiệt. Sau một đêm tàu dừng vì lở tuyết, Ratchett bị nhận thấy đã tử nạn, trên người có phổ thông vết dao.

Bằng sự nhạy bén, Poirot khoanh vùng thủ phạm trong nhóm hành khách cùng khoang với ông và nạn nhân. Con số nghi phạm lên tới hơn mười người với đủ kiểu tuổi tác, bắt mắt và nghề nghiệp. Trong giai đoạn tra hỏi, lời khai của họ mâu thuẫn nhau khiến vụ án ngày một rắc rối. Vị thám tử nổi tiếng phải đương đầu với bài toán khó hàng đầu trong tương lai của chính mình.

Poirot cùng các hero.

So với nguyên tác hoặc với phiên bản điện ảnh năm 1974, phim mới vẫn chung thủy với diễn biến chính. Những đổi mới về mặt chi tiết trong câu chuyện không làm cho thay đổi tuyến truyện cũng như cái kết. Đạo diễn Kenneth Branagh cùng ê-kíp xử lý tốt các nhân tố thuộc về phần nhìn như góc quay, kỹ xảo và kiến tạo bối cảnh - phục trang.

Haris Zambarloukos - đạo diễn hình ảnh nhiều lần phù hợp tác với Branagh vừa qua tiếp diễn vai trò của bản thân trong Murder on the Orient Express. Ê-kíp chọn phương pháp quay bằng bạn dạng phim khổ lớn 65mm từng gây tuyệt hảo trong bộ phim Dunkirk hồi mùa hè. Ngay phần bắt đầu, tác phẩm đã phô diễn những góc máy rộng và rất dị như cảnh quay trên đỉnh đầu tại Bức tường Mếu máo (địa danh nhiều người biết đến tại Jerusalem) hay những cảnh đẹp tại lãnh hải và thành phố phồn hoa Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ). Khi đến bối cảnh chính là con tàu tốc hành, các nhà làm phim chấp hành một cú máy dài (long-take) ấn tượng xuyên qua các căn phòng trong toa, hé lộ dung mạo trước tiên và địa điểm của đội ngũ anh hùng.

Kỹ xảo là điểm thu hút nâng tầm thành quả, điển chừng như cảnh con tàu rời ga Istanbul dưới ánh hoàng hôn và trận tuyết lở. Những cảnh trong khoang tàu có độ sống động nhờ ê-kíp đã xây dựng một môi trường mô hình với chuỗi hệ thống cơ học, lắc lư như một con tàu thật để các diễn viên diễn xuất trên đó. Liên minh với việc sắp xếp trang bị và dàn cảnh chuẩn mực, công trình khiến cho khán giả như được hưởng thụ cảm giác đi trên một con tàu hỏa thập niên 1930.

Một cảnh quay bao quát tốt của phim.

Yếu tố thuyết phục nhất của phim là khâu đạo cụ và thiết kế phục trang. Phần kiến tạo cho tàu được thi hành chỉn chu ngay từ phía ngoài, với các chữ viết và huy hiệu sát với thực tế, liên hiệp với phần mũi tàu chắn tuyết bằng thép khá hầm hố. Alexandra Byrne - nữ thiết kế từng đoạt giải Oscar - một lần nữa biểu thị sự thông thuộc phong cách và văn hóa Âu Mỹ thập niên 30 - quá trình mà địa vị thị trấn hội được phản chiếu qua kiểu cách thức và chất liệu của y phục.

Trên màn ảnh, những hero có địa vị thấp của Penélope Cruz, Daisy Ridley mặc những bộ áo quần bằng cotton, còn những hero cao niên của Lucy Boynton, Judi Dench khoác những bộ váy lụa là. Phục trang cũng góp phần lột tả sinh ra tinh vi của Ratchett - người cố tình ăn mặc trên mức địa vị của bản thân mình. Hắn diện bộ áo sang trọng, nhưng bí quyết thủ thỉ có phần giang hồ, gợi nên tìm hiểu về dĩ vãng anh hùng. 

Kịch phiên bản phim được kế thừa chất liệu tốt từ tiểu thuyết gốc. Dĩ nhiên, với cấu trúc của một phim điện ảnh, công trình khó khăn truyền chuyên chở các đoạn thoại lập luận trong đầu thám tử - vốn là điểm đặc thù của dòng truyện thám thính. Đạo diễn làm mới câu chuyện khi mở mang bối cảnh khỏi khuôn khổ toa tàu, rõ nhất là những đoạn thẩm vấn ngoài trời tuyết hay cảnh Poirot rượt đuổi một nghi phạm. Những trích đoạn này mang lại hiệu ứng về mặt thị giác nhưng lại vô tình phá hỏng không khí đặc sệt sự chật hẹp và bao tay như trong tiểu thuyết.

Một cảnh quay hoa mỹ quá mức của phim.

Bí quyết xây dựng anh hùng của phiên bản mới cũng có điểm hạn chế nhạo. Nhân vật của dàn diễn viên phụ thượng hạng không được phát hành toàn diện, có phần hời hợt và thiếu bắt mắt. Ngoài ra đó, vkhách hàng nào trọng điểm là thám tử Poirot chiếm thời lượng cũng như hình ảnh phổ biến hơn mức quan trọng. Biên kịch nghĩ ra thêm một vài tình tiết phụ xoay quanh anh hùng này, trong đó có việc ông nhung nhớ một mối tình cũ, nhưng lại không đóng góp gì cho chuyện phá án.

Kenneth Branagh nhịn nhường như cố gắng thể hiện anh hùng thám tử một cách cầu toàn bằng cách giữ lại những nét hóm hỉnh và lập dị trong khoảng nguyên tác, song song thêm tham gia những tâm can và sự trầm lắng. Ở cảnh phá án, Poirot do anh biểu lộ có bài diễn từ kịch tính quá đà, không giống hình mẫu nguyên tác, vốn thường phá án với phong cách hóm hỉnh. Lối diễn "lên gân" của Branagh trong đoạn này gần với đẳng cấp kịch Shakespeare trong những công trình lúc trước của anh hơn là một nhân vật của Agatha Christie.

Minh Dương

Tham khảo thêm: váy ngủ gợi cảm